Buurtbatterij: kansen en showstoppers

Wat komt er kijken bij de ontwikkeling van een buurtbatterij, en waar moet je zo vroeg mogelijk rekening mee houden? Dit stond centraal tijdens een informatieve middag in Utrecht, georganiseerd door Jurist Doet WAT (JDW) en het Nationaal Klimaat Platform (NKP) op 28 mei 2024. Negen topjuristen lieten hun licht schijnen op de juridische hobbels die je tegenkomt als je een buurtbatterij ontwikkelt. ‘Er is nog veel werk te doen’.

Aanwezig was een brede vertegenwoordiging van gemeenten, energiecoöperaties, kennisinstellingen en juristen. Jasper Langezaal (Siemens) van Jurist Doet WAT (JDW)  en Judith van de Geer van het Nationaal Klimaat Platform (NKP) openden de bijeenkomst en traden als moderator op. Kees Vendrik, voorzitter van het NKP, benadrukte dat het NKP initiatieven uit de samenleving en bijdragen van beroepsgroepen die helpen het klimaatbeleid te versnellen, verwelkomt. Het NKP wil een open podium zijn voor iedereen die met energietransitie en alles wat daarmee samenhangt bezig is. Onder het motto ‘Versnellen en verbinden’. Lokaal gebruik van energie is nog niet zo ver als gehoopt werd, toen vijf jaar geleden het Klimaatakkoord werd gesloten. Collectieve energie heeft meer kracht en massa nodig.

Dominique Doedens van ondernemerscoöperatie Escozon in Heeten (Overijssel) lichtte een praktijkvoorbeeld toe. De coöperatie heeft samen met energiecoöperatie Endona in verschillende innovatieprojecten kennis en ervaring opgedaan over vraag en aanbod van energie, en de sturing daarvan. Uiteindelijk doel is om energie van eigen productie gelijktijdig te leveren aan de eigen leden tegen een eerlijke prijs: Local4local. Buurtbatterijen kunnen daarbij helpen. Er zijn op het moment ruim 700 energiecoöperaties in Nederland.

Wat komt er op juridisch gebied kijken als je een buurtbatterij ontwikkelt? Waar moet je zo vroeg mogelijk rekening mee houden? Negen advocaten, notarissen en andere juristen, ieder van hen specialist in zijn of haar vakgebied, bespraken zes verschillende juridische onderwerpen.

Michel Chatelin (Eversheds Sutherland) besprak het energierecht, waarbij hij inging op de definitie van de buurtbatterij en de vraag of hier een verdienmodel voor is . Gunther Rensen (Allen & Overy/Universiteit Utrecht) lichtte toe welke rechtsvormen geschikt zijn voor een eigenaar van of een partij bij een buurtbatterij. Maaike de Wit (Straatman Koster) en Jan van Vulpen (Hekkelman) gingen in op het omgevingsrecht. Welke omgevingsvergunningen heb je nodig? Vaak zijn dat er drie. Vervolgens was het woord aan Marco Visser (Grant Thornton), die de fiscale aspecten in vogelvlucht doornam. De opstapeling van administratieve en fiscale lasten bevordert het gebruik van de buurtbatterij niet, concludeerde hij. Joris van de Bunt (QGM) en Max van Drunen (Eversheds Sutherland) belichtten het notarieel goederenrecht. Hoe zorg je dat de eigenaar van een buurtbatterij (zoals een coöperatie, BV of stichting) eigenaar blijft van de buurtbatterij als deze op grond van de gemeente wordt geplaatst? En de buurtbatterij kan gebruiken zoals ze bedoeld is? Coen Thomas (STEK) en Jan Albert Timmerman (RenewabLAW) gaven een overzicht van de partijen waar je bij de inzet van een buurtbatterij mee te maken kunt krijgen. Belangrijk is om te kijken naar de waarde van het opslaan van elektriciteit. Uiteindelijk moet een buurtbatterij rendabel zijn.

Aan het ontwikkelen van een buurtbatterij zitten veel juridische haken en ogen, dat werd duidelijk. ‘Er is nog veel werk te doen’, klonk het in de zaal. Wat aanpassingen in wet- en regelgeving zouden zeker kunnen helpen om het ontwikkelen van buurtbatterijen soepeler te laten verlopen. Maar regelgeving loopt nu eenmaal onvermijdelijk achter technische ontwikkelingen aan.

Het is van belang om de praktijk en de juridische expertise bij elkaar te brengen, zoals vanmiddag gebeurde. Dat helpt de energietransitie verder. JDW en NKP organiseren een vervolggesprek met de deelnemers die conclusies en aanbevelingen willen aanscherpen.

Iedereen die hieraan wil bijdragen, kan zich melden door een e-mail te sturen naar juristdoetwat@ngb.nl.